Vergi Muafiyeti Nedir? Kimler Vergiden Muaf Olabilir?

Vergi muafiyeti, belirli kişi ve grupların bazı vergi türlerinden yasal olarak tamamen ya da kısmen muaf tutulmasıdır. Ülkemizde uygulanan bu sistem düşük gelirli bireylerin, küçük esnafın ve belirli sosyal grupların ekonomik faaliyetlerini desteklemek amacıyla hayata geçirilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yürütülen bu uygulamalar; genç girişimciler, ev hanımları, emekliler, engelli bireyler, çiftçiler ve dijital ortamda satış yapan e-ticaret girişimcileri gibi geniş bir kesimi kapsamaktadır. Vergi muafiyeti; gelir vergisi, KDV, ÖTV ve emlak vergisi gibi kalemlerde uygulanabilir.

Bu içerikte vergi muafiyeti nedir, kimler vergi muafiyetinden yararlanabilir, başvuru şartları nelerdir gibi sorulara yanıt vereceğiz. 

Ek olarak Esnaf Vergi Muafiyeti, Genç Girişimci Muafiyeti ve e-Ticaret Vergi Muafiyeti gibi öne çıkan örnekleri, ilgili yasa maddeleri ve başvuru süreçleriyle birlikte ele alacağız.

Vergi Muafiyeti Nedir?

Vergi muafiyeti, belirli kişi veya işletmelerin bazı vergileri ödeme yükümlülüğünden, kanunlarla belirlenen şartlar doğrultusunda tamamen ya da kısmen muaf tutulmasıdır. Bu hak, yalnızca Gelir Vergisi Kanunu, Vergi Usul Kanunu gibi mevzuatlarda belirtilen kriterleri karşılayanlar için geçerlidir.

Muafiyet, kişinin gelir düzeyi, yaptığı işin niteliği ya da sosyal durumu gibi faktörlere bağlı olarak uygulanabilir. Muafiyet kapsamında yer alan gelirler için vergi beyannamesi verilmez, bu gelirler üzerinden vergi hesaplanmaz ve ödeme yapılmaz.

Bu uygulamadan yararlanan kişiler, vergilendirme sürecine dahil edilmeden işlem yapabilir.

İlginizi çekebilir: Kurumlar Vergisi nedir, nasıl hesaplanır?

Kimler Vergi Muafiyetinden Yararlanabilir?

Vergi muafiyeti, yalnızca belirli kişi ve grupların yasal şartları sağlaması halinde uygulanır. Peki, öyleyse vergi muafiyeti kimleri kapsıyor? Aşağıda, vergi muafiyetinden yararlanılabilecek kişiler yer almaktadır:

• Evde üretim yapıp internetten satış yapanlar: Sanayi tipi makine kullanmadan evde üretim yapan ve işyeri açmadan satış yapan kişiler, 2025 yılı için 1.580.000 TL’ye kadar hasılat elde etmeleri durumunda gelir vergisinden muaftır.
• 29 yaş altı genç girişimciler: İlk defa iş kuran ve 18–29 yaş aralığında olan girişimciler, 3 yıl boyunca gelir vergisi ödemeden faaliyet gösterebilir. 2025 yılı muafiyet tutarı 550.000 TL’dir.
• Basit usule tabi esnaflar: Faaliyet alanı, kira tutarı ve alım-satım hacmi belirli sınırları aşmayan küçük esnaflar, gelir vergisinin yanı sıra KDV ve damga vergisinden de muaftır.
• Tek konutu olan emekliler: Başka geliri olmayan ve sadece bir konutu bulunan emekliler, emlak vergisinden muaftır.
• Engelli bireyler: En az %40 engellilik oranına sahip bireyler, gelirlerinden engellilik indirimi uygulayabilir.

Esnaf Vergi Muafiyeti

Esnaf vergi muafiyeti, basit usule tabi küçük esnaflar için uygulanır. Bu muafiyet kapsamında gelir vergisi, katma değer vergisi ve damga vergisi alınmaz. Esnaflar gün sonunda tek fatura keserek satışlarını belgeleyebilir.

Muafiyetten yararlanmak isteyenler, vergi dairesine başvurarak esnaf vergi muafiyet belgesi almalıdır. Belgenin geçerlilik süresi 3 yıldır. İşletme şartlarını kaybedenler veya faaliyeti sona erdirenler aldıkları belgeyi iptal ettirmekle yükümlüdür.

Genç Girişimci Vergi Muafiyeti

18 ile 29 yaş arasında olan ve ilk kez ticari, zirai veya serbest meslek faaliyetine başlayan kişiler, genç girişimci desteği hakkından yararlanabilir. Bu bağlamda 2025 yılı için 550.000 TL’ye kadar olan yıllık kazançlar 3 yıl süreyle gelir vergisinden muaftır.

Ek olarak işe başlanılan ilk yılda BAĞ-KUR primleri devlet tarafından karşılanır. Muafiyet yalnızca gerçek kişi statüsündeki işletmeler için geçerlidir.

E-Ticaret Vergi Muafiyeti

Evde ürettiği ürünleri internet üzerinden satan ve işyeri açmayan gerçek kişiler, belirli şartları sağladığında gelir vergisi muafiyetinden yararlanabilir. 2025 yılı için güncel yıllık kazanç sınırı 1.580.000 TL’dir.

Sanayi tipi makine kullanılmamalı, tüm satışlar bankada açılmış ticari hesap üzerinden yapılmalıdır. Dışarıdan işçi çalıştırılması mümkündür. Muafiyet belgesi, bağlı olunan vergi dairesinden alınır.

Ev Hanımlarına Vergi Muafiyeti

Ev hanımları, sanayi tipi makine kullanmadan ve iş yeri açmadan evde kendi ürettikleri ürünleri internet üzerinden sattıkları takdirde e-Ticaret vergi muafiyeti kapsamında gelir vergisinden muaftır.

2025 yılı için belirlenen muafiyet sınırı 1.580.000 TL’dir. Tüm satışların bankada açılan bir ticari hesap aracılığıyla gerçekleştirilmesi zorunludur. Ürünlerin pazaryeri, sosyal medya veya e-ticaret siteleri üzerinden satılması mümkündür.

İlginizi çekebilir: E-Ticaret Sitesi Kurmak: 10 Adımda Sitenizi Kurun!

Muafiyetten yararlanmak isteyen ev hanımlarının vergi dairesinden muafiyet belgesi alması gerekir. Satışlar için ayrıca gider pusulası veya tek fatura düzenlenerek gelir kaydı oluşturulmalıdır.

Vergi Muafiyetini Kapsayan Vergi Türleri Hangileridir?

Türkiye’de vergi muafiyeti, bazı kişi ve grupların belirli vergileri ödemekten yasal olarak muaf tutulmasıdır. Hangi vergi türlerinde muafiyet uygulanacağı, Gelir Vergisi Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve ilgili tebliğlerde açık şekilde belirtilmiştir.

Aşağıda bu vergiler ve muafiyet koşulları yer almaktadır:

1. Gelir Vergisi Muafiyeti

Gelir vergisi, bireylerin elde ettiği kazanç üzerinden alınır. Aşağıdaki kişiler bu vergiden muaf tutulabilir:

• Evinde üretim yapan, dışarıdan işçi çalıştırmayan, sanayi tipi makine kullanmayan bireyler (GVK 9/1-6 ve 9/1-10 kapsamı)
• 29 yaşını doldurmamış genç girişimciler (GVK 20. madde)
• Gezici olarak çalışan küçük esnaf (örneğin: seyyar tamirciler, muslukçular)
• Köylerde hayvancılık arıcılık yapan çiftçiler

2. Kurumlar Vergisi Muafiyeti

Kurumlar vergisi, sermaye şirketlerinin kazançları üzerinden alınır. Muafiyet uygulanan kurumlar şunlardır:

• Kamuya yararlı dernek ve vakıflar
• Siyasi partiler ve bunlara bağlı iktisadi işletmeler dışındaki birimler
• Kooperatifler (GVK ve KVK’da sayılan şartları taşıyanlar)
• Sosyal güvenlik kurumları (örneğin: SGK, Emekli Sandığı)

3. Katma Değer Vergisi (KDV) Muafiyeti

KDV, mal ve hizmet teslimlerinde alınan bir dolaylı vergidir. KDV muafiyeti şu durumlarda uygulanır:

• Temel eğitim ve kültürel yayınlar (ders kitapları, sınav kitapları)
• Yurt dışına yapılan mal ihracatları
• Engellilere özel donanımlı araç alımları
• Basit usule tabi mükelleflerin gerçekleştirdiği bazı teslimler

4. Emlak Vergisi Muafiyeti

Emlak vergisi, bina, arsa ve araziler için her yıl ödenmektedir. Aşağıdaki kişiler emlak vergisinden muaftır:

• Emekliler (sadece tek konutu olan ve başka geliri olmayan)
• Engelli bireyler
• Gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri
• Hiçbir geliri olmayan ev hanımları (tek konut için)

5. Damga Vergisi Muafiyeti

Damga vergisi, resmi evrak, sözleşme ve belgeler üzerinden alınır. Aşağıdaki işlemler bu vergiden muaftır:

• Resmi eğitim kurumları ile yapılan burs sözleşmeleri
• KOSGEB destekli girişimcilik programlarına ait belgeler
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı destekleri kapsamında yapılan işlemler
• Devlet destekli yatırım teşvik belgesi kapsamındaki sözleşmeler

6. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Muafiyeti

ÖTV, motorlu taşıtlar, akaryakıt, alkollü içecekler ve benzeri ürünlerden alınır. Aşağıdaki durumlarda ÖTV uygulanmaz:

• %90 ve üzeri engelli raporu bulunan bireylerin 5 yılda bir sıfır araç alımları
• Kamu hizmetlerinde kullanılan ambulans, itfaiye ve cenaze araçları
• Yenilenebilir enerji yatırımlarında kullanılan bazı ithal ekipmanlar
• Tarım makineleri için uygulanan belirli teşvik kalemleri

Her vergi türünde muafiyetin uygulanabilmesi için, kanunda belirtilen belgelerin sunulması ve ilgili idareye başvurulması gerekir.

Vergi Muafiyetinin Şartları Nelerdir?

Vergi muafiyetinden yararlanmak için her başvuru sahibinin, ilgili düzenlemelerde belirtilen şartları karşılaması gerekir. Aşağıda en sık aranan temel şartlar yer almaktadır:

• Muafiyetin uygulanabilmesi için ilgili yasal düzenlemenin mevcut olması gerekir.
• Hasılat, gelir veya kira gibi sınırların kanunda belirtilen tutarları aşmaması gerekir.
• Faaliyetin kanunda tanımlandığı şekilde yürütülmesi gerekir.
• e-Ticaret muafiyetinden yararlanmak isteyenlerin ticari banka hesabı kullanması zorunludur.
• Belge düzenlenmesi gereken durumlarda fatura, gider pusulası veya gün sonu belgesi kesilmesi zorunludur.
• Kamu yararına çalışan vakıf ve derneklerin amaç dışı ticari faaliyet yürütmemesi gerekir.
• AR-GE, teknoloji geliştirme veya inovasyon faaliyetlerinde bulunan işletmeler için vergi muafiyeti uygulanabilir.
• İhracat yapan ve ülkeye döviz kazandıran işletmeler bazı vergi türlerinde istisna veya muafiyet hakkı kazanabilir.

Vergi Muafiyeti Başvurusu Nasıl Yapılır?

Vergi muafiyeti kimleri kapsıyor sorusunun yanıtı kadar, başvurunun nasıl yapılacağı da önemlidir. Her muafiyet türü için süreç değişse de başvuru esasları benzer şekilde yürütülür.

Vergi muafiyeti belgesi başvurusu için kişinin ikamet ettiği yerin bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurusu yapması gerekir. Başvuru için bir dilekçe hazırlanmalı ve gerekli belgeler eksiksiz şekilde teslim edilmelidir. Dilekçede T.C. kimlik numarası, ad-soyad, faaliyet türü ve iletişim bilgilerine yer verilmelidir.

Vergi muafiyeti belgesi nasıl alınır sorusu için sürecin işleyişi özetle şu şekildedir: Belgeler teslim edildikten sonra vergi dairesi başvuruyu incelemeye alır. Başvurunun uygun bulunması halinde belge ortalama 10–15 iş günü içinde hazırlanır ve başvuru sahibine teslim edilir.

Esnaf muafiyeti, e-ticaret muafiyeti veya genç girişimci desteği gibi uygulamalarda vergi dairesine sunulması gereken evrak listesi değişebilir. Bazı durumlarda satışa konu ürünlerin listesi, kullanılan ekipmanlar veya satış yapılan platform bilgileri de istenebilir.

E-Devlet’ten Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi Nasıl Alınır?

Esnaf vergi muafiyeti başvurusu doğrudan e-Devlet üzerinden yapılmaz. Başvuru Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnteraktif Vergi Dairesi sistemi üzerinden gerçekleştirilir.

Başvuru için ivd.gib.gov.tr adresine giriş yapıldıktan sonra sırasıyla İşlem Başlat, Mükellefiyet İşlemleri, Esnaf Vergi Muafiyeti Talep Dilekçesi adımları izlenerek talep oluşturulmalıdır.

Oluşturulan dilekçe sistem üzerinden ilgili vergi dairesine iletilir. Başvuru uygun bulunursa Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi elektronik ortamda hazırlanır ve PDF olarak indirilebilir.

Küçük Esnaf Vergi Muafiyeti Kimleri Kapsıyor?

Küçük esnaf vergi muafiyeti, basit usule tabi olan ve belirli sınırların altında ticari kazanç elde eden gerçek kişileri kapsar.

2025 yılı itibarıyla vergiden muaf olanlar arasında yer alabilecek esnaflar şunlardır:

• Gezici olarak çalışan küçük esnaf (örneğin seyyar tamirci, kalaycı),
• Evde kendi üretimini yapan ve işçi çalıştırmadan satış yapan kişiler,
• Zirai işlerde zaman zaman insan ya da yük taşıyanlar,
• Basit usule tabi olup işyeri kira sınırlarını ve yıllık hasılat limitlerini aşmayanlar yer alır.

2025 Yılı Vergi Muafiyeti Ne Kadar?

Her muafiyet türü için ayrı sınır uygulanmaktadır. 2025 yılında geçerli olan bazı muafiyet tutarları şu şekildedir:

• Evde üretim ve internetten satış yapanlar için gelir vergisi muafiyet sınırı: 1.580.000 TL
• Genç girişimciler için gelir vergisi muafiyet sınırı: 550.000 TL
• Konut kira geliri istisnası: 47.000 TL
• Arızi kazanç istisnası: 280.000 TL
• Değer artışı kazancı istisnası: 120.000 TL

Bu sınırlar, vergi muafiyeti şartları sağlandığı sürece uygulanır. Her bir muafiyet türü için tutarların üzerindeki kazançlar genel vergilendirmeye tabidir.

Gelir Vergisinden Muaf Olanlar Kimler?

Gelir vergisinden muaf olanlar, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen faaliyet ve durumlara göre belirlenir. 2025 yılı itibarıyla bu muafiyetten yararlanabilecek kişiler şunlardır:

• Basit usule tabi küçük esnaflar,
• 29 yaşını doldurmamış genç girişimciler (550.000 TL’ye kadar),
• Evde üretim yaparak internetten satış yapanlar (1.580.000 TL’ye kadar),
• Evde üretim yapan kadınlar, esnaf muafiyet belgesi almak şartıyla,
• Engelli bireyler, engellilik indirimini kazancından düşerek,
• Arızi kazanç elde edenler, 280.000 TL sınırını aşmamak kaydıyla.

Bu kişiler için gelir vergisi uygulanmaz. Ancak her durum için vergi muafiyet başvuru sürecinin doğru şekilde yürütülmesi gerekir.